۱۱ ترفند جذاب برای افزایش دایره لغت انگلیسی !
چگونه دایره لغات انگلیسی خود را افزایش دهیم؟ از رایج‌ترین سوالات زبان‌آموزان، به‌خصوص در سطوح میانی و بالاتر، این است که چگونه می‌توانیم در روند یادگیری زبان انگلیسی، دایره لغت انگلیسی خود را افزایش دهیم و لغات بیشتری بیاموزیم؟
چگونه این لغات را به حافظه بسپاریم؟ و چگونه از لغات یادگیری شده استفاده کنیم؟ برای پاسخگویی به این سوالات ترفند‌های زیر را به خاطر بسپارید. پیش از پرداختن به ترفند‌ها لازم است چند نکته را در نظر بگیرید. اول اینکه گسترش دایره لغات انگلیسی در هر زبانی پروسۀ طولانی مدتی است که نیازمند تلاش و تعهد بلند مدت است.
دوم اینکه ضروری است که درک صحیحی از مفهوم دایره لغت داشته باشیم. هر انسان دو سری لغت را می‌داند. به این لغات، لغات درکی یا receptive vocabulary و لغات بیانی یا expressive vocabulary گفته می‌شود.
لغات درکی، تمامی کلماتی هستند که شخص در صورت برخورد با آنها، معنی‌شان را درک می‌کند و قادر به پاسخگویی به آنهاست ولی نمی‌تواند از آنها استفاده کند. در مقابل، لغات بیانی کلماتی هستند که شخص در ادبیات خود به سادگی از آنها استفاده می‌کند.
برای موفقیت در یادگیری لغات، ضروری است که لغات را اول به صورت درکی بیاموزید و در مرحله بعد، کلمات مورد نظر را از دایره لغات انگلیسی درکی خود به دایره لغات انگلیسی بیانی خود منتقل کنید. با در نظر گرفتن این ترتیب یادگیری می‌توانیم به بیان راهکار‌ها بپردازیم.
1-لغت را در متن بیاموزید.
تحقیقات نشان داده که اکثر لغاتی که یاد می‌گیریم، لغاتی هستند که در متن یادگرفته‌ایم. یادگیری از متن در هر سه جنبۀ فراگیری لغت یعنی یادگیری، به خاطر آوردن و نگهداری در حافظه مفید است. این یعنی برای یادگیری لغت نباید فقط سراغ فهرست‌های کلمات برویم، بدون اینکه کاربرد کلمات را در نظر بگیریم.
کلمات را می‌توان مثل قطعات یک پازل در نظر گرفت. هنگامی که قطعات پازل به صورت جدا از هم روی میز چیده شده‌اند، به دشواری می‌توان نقش و جایگاه هر کدام را فهمید.
هنگامی که قطعات را کنار هم قرار می‌دهیم، کم کم تصویر شکل می‌گیرد و این در درک نقش هر قطعه پازل به ما کمک می‌کند. به همین شکل، کلمات وقتی در جمله یادگرفته می‌شوند بهتر در ذهن می‌مانند چرا که نقش و کاربرد آنها برای شما مشخص است.
مزیت دیگر یادگیری لغات در جمله این است که شما کلمات دیگر جمله را نیز به خاطر می‌سپارید. در گام بعد از جمله، سعی کنید از متون طولانی‌تر نظیر داستان، شعر و حتی شرایط روزمره برای یادگیری لغت بهره بگیرید.
توجه کنید که در این مرحله نیاز است اندکی از آزمون و خطا استفاده کنید. از متون متعدد و متنوع استفاده کنید تا متوجه شوید که کدام برای شما مناسب‌تر هستند.
همواره به یاد داشته باشید که علاقه و انگیزه نقش مهمی در یادگیری دارد، پس تلاش کنید که در یادگیری زبان از علایق خود بهره ببرید.
2-زیاد بخوانید.
مطالعه شما را با کلمات در یک متن واقعی مواجه می‌کند. علاوه بر این، کلمات مهم در متون طولانی تکرار می‌شوند و این تکرار در یادگیری کلمات بسیار موثر است. مزیت دیگر مطالعه این است که موضوع اصلی متن در ذهن می‌ماند و این امر در به یاد آوری کلمات متن به شما کمک می‌کند.
تمام این موارد، مطالعه را به یکی از بهترین روش‌های یادگیری لغت بدل کرده. هنگام مطالعه به کلمات جدید متن توجه کنید ولی فورا لغات را در در دیکشنری جستجو نکنید. در عوض، لغات را علامت‌گذاری کنید و ابتدا سعی کنید معنی آنها را از روی متن حدس بزنید.
پس از پایان مطالعه، لغات را یادداشت کنید و لغاتی که قصد یادگیریشان را دارید در دیکشنری چک کنید.
توجه داشته باشید که در افزایش دایره لغت انگلیسی، اولویت خود را بر روی کلمات مهم و پر تکرار قرار دهید. لغات پر تکرار مشخص هستند. لغات مهم لغاتی هستند که یا در فهمیدن متن نقش کلیدی دارند یا لغاتی هستند که شما با توجه به هدفتان از یادگیری زبان، مهم تشخیص می‌دهید.
حتما در هنگام مطالعه از متون متنوع و موضوعات مختلف بهره ببرید. زبان و لغاتی که با آنها مواجه می‌شوید با توجه به نوع متنی که می‌خوانید متفاوت خواهند بود.
ادبیات و لغات به کار رفته در ادبیات داستانی، روزنامه‌ها، مجلات عمومی و تخصصی، و … بسیار متفاوت هستند. برای یادگیری بهتر، از همۀ این متون استفاده کنید ولی تمرکز بیشتری روی متونی که یادگیری آنها برایتان اهمیت بیشتر دارد بگذارید.
3-کتاب لغت‌نامه و اصطلاح‌نامه در دسترس داشته باشید.
برای یادگیری لغت، در دسترس داشتن یک کتاب لغت‌نامه یا dictionary مناسب و یک اصطلاح‌نامه یا thesaurus ضروری است. برای این منظور می‌توانید از نسخه‌های چاپی، نرم افزاری، یا آنلاین استفاده کنید.
هنگامی که تصمیم به یادگیری کلمه‌ای گرفتید، ابتدا در لغت‌نامه معنی‌های آن کلمه، نقش دستوری آن و تلفظ صحیح آن را بررسی کنید. اگر تاکنون در متن به لغت مورد نظر برخورد نکرده‌اید، حتما مثال‌های لغت‌نامه را نیز بررسی کنید.
در مرحله بعدی به سراغ بهترین کتاب آموزش لغت انگلیسی اصطلاح‌نامه بروید. اصطلاح‌نامه کتابی است که کلمات مترادف و متضاد لغت مورد نظر را ارائه می‌کند. لغت مورد نظر را در اصطلاح‌نامه جستجو کنید و کلمات مترادف و متضاد آن را یادداشت کنید. نکتۀ مهم بررسی این کلمات مترادف و یافتن تفاوت‌ها و کاربرد‌های آنهاست.
4-دفترچه لغت داشته باشید.
نگهداری از یک دفترچه برای یادداشت لغات جدیدی که قصد یادگیریشان را دارید و ضبط لغاتی که قبلا یاد گرفته‌اید برای افزایش دایره لغت انگلیسی شما بسیار مفید است.
از طرفی نگهداری از این دفترچه، مسیر یادگیری شما را مشخص می‌کند. این دفترچه به شما اجازه می‌دهد که به آن رجوع کنید و ببینید چه لغاتی را آموخته‌اید و چه لغاتی به کار بیشتر نیاز دارند.
از طرف دیگر داشتن یک دفترچه باعث می‌شود که بتوانید لغات پر تکرار را در متونی که بررسی می‌کنید بیابید. به یاد داشته باشید که اولویت یادگیری را باید روی لغات پرتکرار و مهم بگذارید.
در نهایت، دفترچه شما مسیر یادگیری شما را نشان می‌دهد. با مراجعه به آن درخواهید یافت که طی چه مدت، چه تعداد لغت آموخته‌اید.
5-هرروز یک کلمه یاد بگیرید.
یکی از اشتباهات زبان آموزان این است که تلاش می‌کنند یک‌باره فهرستی بلند از لغات جدید را به خاطر بسپارند. برای یادگیری موثر لغات، هدف یک کلمه در روز را برای خود در نظر بگیرید. به یاد داشته باشید که برای یادگیری و اکتساب یک لغت، شما باید اطلاعات مهم آن کلمه نظیر معنی، تلفظ، نقش دستوری، … را نیز بیاموزید.
هنگامی که تعداد زیادی لغت را برای یادگیری طی زمان کوتاه در نظر می‌گیرید، قالبا یادگیری جزئیات را فراموش می‌کنید. توجه کنید که یک لغت در روز به این معنی نیست که شما حتما باید هر روز یک لغت جدید یاد بگیرید، بلکه منظور این است که برنامه کلی برای یادگیری لغات داشته باشید.
6-به ریشه کلمات توجه کنید.
یکی از قوی‌ترین ابزار برای یادگیری لغات و درک کلمات جدید دانستن ریشۀ کلمات است. در زبان انگلیسی، بسیاری کلمات از اجزای یونانی و لاتین استفاده می‌کنند. با یادگیری تعداد معدودی از ریشه‌های رایج، به همراه پیش‌وند‌ها و پس‌وند‌های رایج، شما قادر خواهید بود که از معنی تعداد زیادی لغت مطلع شوید.
به عنوان مثال ریشه -duc- در لاتین به معنی ساختن یا راهنمایی کردن است و در کلمات produce و deduce به کار‌می‌رود. همچنین به یاد داشته باشید که در انگلیسی پس‌وند‌ها نقش دستوری کلمه را تعیین می‌کنند، پس با یادگیری تعداد اندکی پس‌وند قادر خواهید بود تا نه تنها معنی بلکه نقش دستوری کلمات را حدس بزنید.
7-از یادیار (mnemonics) استفاده کنید.
یادیار یا mnemonics یکی از ابزار مفید برای به خاطر سپردن کلمات جدید است. بسته به کلمه‌ای که قصد یادگرفتن آن را دارید، می‌توانید مثال یا جملۀ به یاد ماندنی خلق کنید که شما را در یادآوری کلمه یاری کند.
هدف یادیار‌ها ایجاد ارتباط بین مفاهیم جدید و مفاهیم قبلی موجود در ذهن است. پس هنگام یادگیری لغت جدید، تا حد امکان بین لغت جدید و معلومات قبلی خود رابطه ایجاد کنید. به عنوان مثال، در جملاتی که می‌سازید به جای استفاده از موضوعات کلی و کلیشه‌ای سعی کنید از دوستان و اعضای خانواده استفاده کنید.
همچنین یکی از دلایلی که توصیه کردیم از اصطلاح‌نامه استفاده کنید این است که لغات مترادف و متضاد با هم رابطه ایجاد می‌کنند که در ماندگاری لغات در ذهن بسیار مفید هستند.
8-با منحنی فراموشی آشنا شوید و ازالگوریتم‌های تکرار با فاصله استفاده کنید.
ایدۀ تکرار با فاصله یکی از روش‌های یادگیری حفظیات است که بر پایۀ تحقیقات روی مغز و حافظه به دست آمده. تحقیقات نشان داده‌اند که خاطرات جدید خیلی سریع شروع به کمرنگ شدن می‌کنند و اگر دوباره مرور نشوند به فراموشی سپرده می‌شوند.
با هر بار تکرار، شیب منحنی فراموشی کندتر می‌شود تا آنجا که موضوع برای همیشه در ذهن باقی می‌ماند. به همین دلیل است که اغلب معلمان از دانش‌آموزان می‌خواهند که مطالب کلاس را در اولین فرصت به دقت مرور کنند.
برای استفاده از روش تکرار با فاصله و یادگیری لغت می‌توانید از فلش‌کارت و جعبۀ لایتنر استفاده کنید. همچنین برنامه‌های بسیاری برای گوشی‌های همراه و رایانه موجود است که همین کار را انجام می‌دهند.
نکته مهم در این روش این است که اگر هر روز از این شیوه برای مرور لغاتتان استفاده کنید، اول، هر بار نیاز نیست تمام لغات رو مرور کنید و فقط روی لغاتی که فراموش کرده‌اید تمرکز می‌کنید. دوم، با این روش در عمل هر لغت تنها پس از چهار یا پنج بار مرور شدن وارد حافظۀ طولانی مدت شما می‌شود.
9-از فهرست‌های لغات پرکاربرد استفاده کنید.
اگرچه توصیه اولیه همواره بر این است که لغات را از متن یاد بگیرید، بسیاری از زبان‌آموزان در انتخاب لغات برای یادگیری با مشکل مواجه می‌شوند.
مشکل معمولا اینجاست که در آغاز کار با تعداد زیادی لغت جدید رودررو می‌شوند و نمی‌دانند کدام یک از این لغات ارزش وقت‌گذاشتن و یادگیری دارند. در این شرایط پیشنهاد می‌کنیم که حتما سراغ فهرست‌های لغات پرکاربرد بروید.
این فهرست‌ها عموما پر کاربرد‌ترین لغات انگلیسی برای افزایش دایره لغات انگلیسی در زمینه‌های مختلف هستند.
برای یادگیری لغات عمومی می‌توانید از دو فهرست معروف (GSL (General Service List یا Oxford 3000 استفاده کنید. برای لغات دانشگاهی و آکادمیک می‌توانید از (AWL (Academic Word List استفاده کنید.
توجه داشته باشید که در حالت عادی توصیه این است که از این فهرست‌ها تنها به عنوان مرجع استفاده کنید و عمده لغات خود را از متون بیاموزید.
10-از لغاتی که آموخته‌اید در کاربرد‌های متنوع استفاده کنید
تمام ترفند‌هایی که تا اینجا مطرح کردیم بیشتر روی دایره لغت انگلیسی درکی تمرکز دارند. برای گسترش دایره لغت بیانی لازم است که پس از یادگیری لغات، از آنها استفاده کنید.
به طور میانگین برای اینکه یک کلمه از دایره لغات انگلیسی درکی به دایره لغات انگلیسی بیانی انتقال یابد باید بین ۱۰ الی ۲۰ بار مورد استفاده قرار بگیرد. از این رو همواره تعدادی لغت جدید به همراه خود داشته باشید تا در موقعیت‌های مختلف از آنها استفاده کنید.
همچنین به یک روش استفاده بسنده نکنید بلکه سعی کنید در استفاده از لغات جدید تنوع ایجاد کنید. از لغات جدید در نگارش متون مختلف نظیر انشا، ایمیل و پست‌های اینترنتی استفاده کنید. همچنین در هر فرصتی سعی کنید به انگلیسی صحبت کنید و از لغات جدیدتان استفاده کنید.
11-از بازی‌های کلمه‌ای استفاده کنید.
بازی‌های کلمه‌ای به شما این فرصت را می‌دهند که در حین یادگیری لغات جدید و کاربردشان از یادگیری خود لذت ببرید. حل کردن جدول کلمات یا بازی‌هایی نظیر scrabble یا boggle برای گسترش دایره لغت انگلیسی بسیار مفید هستند.
