آیا کلمه‌ی بودجه(دخل و خرج)لرزه بر اندامتان می‌اندازد؟ نباید این طور باشد. دخل و خرج کاری می‌کند نظم پیدا کنید و بر آنچه خرج می‌کنید تا حدی مسلط باشید. بودجه بندی به ما کمک می‌کند تصمیم بگیریم چطور پولمان را خرج کنیم، برای آینده برنامه بریزیم و با کاهش خریدهای بی حساب و کتاب و تکانشی، هر ماه مقداری پس انداز کنیم.

گام اول: هزینه‌هایتان را طبقه‌بندی کنید

وقتی شروع به ایجاد یک سامانه‌ی دخل و خرج ماهیانه می‌کنید، نخست سراغ طبقه‌بندی‌های بزرگ بروید. فهرست مناسبی از طبقه‌بندی‌های دخل و خرج پایه شامل این موارد است:

• مسکن: وام/اجاره، تعمیرات، مالیات بر دارایی، وسایل و موارد مورد نیاز برای نظافت منزل، بیمه، امکانات و تجهیزات منزل، اسباب و اثاثیه، دکوراسیون.
• غذا: خواروبار و نیازمندی‌های خوراکی، غذا خوردن در رستوران، سفارش پیتزا، میان وعده‌ها و نوشیدنی‌های صرف شده در محل کار.
• حمل و نقل: کرایه‌ی ماشین، بیمه‌، هزینه‌ی بنزین و گاز، پارکینگ، تعمیرات و نگهداری، هزینه‌ی استفاده از حمل و نقل عمومی.
• پزشکی: بیمه، مخارج حساب نشده از قبیل هزینه‌های دارو، چشم پزشکی و دندان پزشکی.
• پوشاک: خرید لباس جدید، خشکشویی، تعمیرات و رفوکاری.
• شخصی: لوازم بهداشتی و…
• بیمه: بیمه‌ی عمر و هر نوع بیمه‌ی دیگری جز بیمه‌ی مربوط به مسکن، حمل و نقل یا هزینه‌های درمانی.
• تحصیلات: شهریه، هزینه‌های مقرر و اجباری، عکس‌های مدرسه، سالنامه، نوشت افزار، کتاب.
• حساب‌های اعتباری: کارت‌های اعتباری اصلی، کارت‌های اعتباری خرید، اعتبارات اعطایی از طرف بانک یا هر فرد یا نهاد حقیقی یا حقوقی وام دهنده‌ی دیگر، هر گونه قرض قابل توجه.
• هدایا: تعطیلات و اعیاد، تولدها، فارغ التحصیلی‌ها، ازدواج‌ها، هدایا بابت تولد نوزادان.
• تفریحات: تعطیلات، فیلم و سینما، کتاب، مجله، روزنامه، تلویزیون، رستوران، رخدادهای ورزشی، وسایل ورزشی.
• پس اندازها: اهداف بلند مدت، کوتاه مدت و بازنشستگی.

حتماً هر ماه پولی بابت آن دسته از پرداخت‌های سالیانه و فصلی کنار بگذارید که اغلب وقتی بر سرتان آوار می‌شوند که کمتر از همیشه انتظارشان را دارید.

گام دوم: میزان خرج‌تان را تخمین بزنید

به دفترچه‌ی یادداشت و هر نوع رسید یا سابقه‌ای که از مخارجتان ضمن چند ماه گذشته نگه داشته‌اید نگاه کنید تا بتوانید تخمین بزنید چقدر برای ضروریات و مایحتاج‌تان هزینه می‌کنید. بعد، به مدت یک ماه، روزنگار فصلی از تمام خریدهای اضافه‌تان تهیه کنید، حتی برای موارد جزئی و کم خرجی مثل خرید روزنامه یا قهوه از دستگاه‌های سکه‌ای در محل کار.هزینه‌های کم(هنگامی که روزانه محاسبه شوند)به سرعت روی هم جمع می‌شوند و مبلغ قابل توجهی را در هر ماه به خود اختصاص می‌دهند. این مخارج کوچک‌تر و بی‌حساب و کتاب معمولاً به صورت نقدی پرداخت می‌شوند، بنابراین معمولاً در صورت حساب‌های بانکی ثبت نمی‌شوند؛ یادداشت کردن آن‌ها باعث می‌شود بدانید نقدینگی‌تان از کجای زندگی‌تان نشتی دارد.

برای ردیابی و ثبت دخل و خرج، در فروشگاه‌های تعاونی وابسته به محل کارتان دنبال یک دفتر دخل و خرج کاربردی و ارزان بگردید.

گام سوم: محاسبه و تنظیم کنید

آیا عادات خرج کردن‌تان همواره شما را بدهکار نگاه می‌دارد؟ برای دریافتن این موضوع، فهرست ضروریات و فهرست اضافات را جداگانه جمع بزنید. جمع کل ضروریات را از درآمد ماهیانه کم کنید. اگر پولی برایتان باقی ماند، حاصل جمع اضافات را از آن کم کنید. اگر باز هم پولی باقی ماند که عالی است! در این صورت، دنبال برنامه‌ای برای پس انداز یا سرمایه‌گذاری باشید.

اما اگر فهرست اضافات‌تان به اعداد منفی ختم می‌شود، دنبال مواردی بگردید که به کاهش هزینه‌ها منجر شوند(مثلاً به جای هفته‌ای یک بار، ماهی یک بار بیرون غذا بخورید). همچنین، در صورتی که در برنامه‌ی مالی‌تان بدهی‌ای در اولویت وجود دارد که نیازمند رسیدگی فوری است، می‌توانید مواردی را به کل از فهرست اضافات حذف کنید تا پول بیشتری برای بازپرداخت باقی بماند.

گام چهارم: رفع کمبودها

اگر پس از این که هزینه‌های ضروری‌تان را محاسبه کردید با کسری بودجه مواجه شدید، باید به دنبال راه حل باشید. در این صورت، پیشنهادهای زیر را در نظر بگیرید:

– هیچ یک از هزینه‌های ضروری را به طور کامل حذف نکنید. ممکن است وسوسه شوید از خیر پوشش بیمه بگذرید تا از این راه، پولی را که برای روز مبادا نیاز دارید پس انداز کنید. واقعیت این است که با این کار هیچ لطفی در حق خودتان نمی‌کنید، عواقب تصمیمی که گرفته‌اید دیر یا زود دامن‌تان را خواهد گرفت.

– هر یک از طبقه‌بندی‌های نیازها را مرور کنید و به راه‌هایی فکر کنید برای کاهش هزینه‌های ضروری. ممکن است بیمه‌ی ارزان‌تری بیابید و به دنبال خواربار، پوشش و حمل و نقل مقرون به صرفه‌تری باشید.

– به یافتن شغل دوم فکر کنید. اغلب، تنها گزینه‌ی منطقی‌ای که شما و همسرتان پیش رو دارید، افزایش سطح درآمد با اضافه‌کاری(اگر چنین گزینه‌ای امکان‌پذیر باشد) پیدا کردن شغل‌های نیمه‌وقت به عنوان شغل دوم یا تغییر شغل است. ردگیری هزینه‌ها مخصوصاً زمانی سودمند است که خرج از دخل بیشتر باشد. برای دستیابی به تصویر واضحی از این که پولتان را بابت چه چیزهایی خرج می‌کنید(شگفت زده می‌شوید از اینکه چقدر پول بی‌زبان را تلف می‌کنید)، روزنگاری از مخارجتان تهیه کنید.

همه چیز را یادداشت کنید و چیزی را از قلم نیاندازید، حتی اگر خرید یک شیشه نوشابه در محل کار یا زدن بنزین در راه منزل یا رفتن به سینما باشد. ضمناً هر آنچه را به صورت نقدی، چکی، نسیه یا با کارت اعتباری می‌خرید به تفکیک نوع پرداخت ثبت کنید و بنویسید از چه کسی خرید کرده‌اید و این که آیا این هزینه در گروه نیازها می‌گنجد یا دلخواسته‌ها.

وقتی وضعیت اقتصادی‌مان خراب می‌شود و سرِ جیبمان را تنگ می‌کنیم تا مخارج را مهار کنیم، دچار اضطراب و تنش می‌شویم، علاوه بر موارد ذکر شده در بالا باید به این نکته دقت کنید که حفظ آرامش به شما کمک می‌کند تا بتوانید دیدِ دیگری به موضوعات مالی خود داشته باشید و بتوانید یک مدیریت صحیح برای هزینه‌های خود صورت دهید.

بنابراین در هر شرایط مالی که هستید آرامش خود را حفظ کنید، کمی فکر کنید و سپس شروع به نوشتن روزنگار دقیقی از وضعیت مالی خود کنید. مطمئن باشید با حفظ آرامش، زودتر به نتیجه خواهید رسید.