برقراری توازن بین کار و زندگی یکی از نیازهای اساسی سازمان‌ها و خانواده‌های کسانی است که در ادارات و سازمان‌ها مشغول فعالیت هستند.اگر کسب و کارها بتوانند فشارهای خانواده و دیگر فشارهای وارده بر کارکنان را درک کنند، این امر هم به نفع خودشان است و هم کارمندان را قادر می‌سازد تا از عهده‌ی این فشارها برآیند.
معمولاً این توازن مرتبط با ساعات کاری انعطاف پذیر،اوقات کاری و شیوه‌های مرتبط کاری است.
پیشرفت توازن بین کار و زندگی، اهمیت زیادی برای تمامی کارکنان دارد، نه فقط کسانی که دارای فرزندان کوچک هستند.
اما این توازن چه فوایدی دارد؟
اگر کارمندان بتوانند توازن خوبی بین کار و زندگی خانوادگی خود ایجاد کنند، مزایای زیر حاصل خواهد شد.
- – عملکرد بهتر کارکنان و افزایش بهره‌وری آنان
- – انگیزش بیشتر و چرخش کمتر کارکنان
- – غیبت کمتر و کاهش میزان بیماری کارمندان
- – کاهش فشار و استرس
- – استخدام و حفظ بهتر کارمندان
- – بهبود تصویر بهتر سازمان در جامعه
اما آیا این کار معایبی دارد؟
- – نماد پیدا کردن بهبود عملکرد سازمانی فرآیندی زمان بر است و به تلاش و زمان زیادی نیاز دارد.
- – در شرکت‌های کوچک شده و توأم با تعدیل نیرو، شرایط انعطاف‌پذیری کاری باعث خواهد شد که برخی کارمندان کار بیشتری و برخی دیگر کار کمتری انجام دهند.
- – اگر عدالت رعایت نشود، ممکن است برخی کارمندان باعث رنجش برخی دیگر شوند.
- – احتمال دارد شرایط انعطاف‌پذیر کاری برای حفظ ساختار فرهنگ سازمان مشکل باشد.
- – وقتی سیاستی اعلام شد، تغییر آن بسیار دشوار می‌شود حتی اگر شرکت با مشکلاتی جدی رو به رو شود.
اما برای برقراری این توازن چه اقداماتی باید صورت داد؟
قدم اول | نیازهای کارکنان را باید دریابید و ببینید کدام یک از آن‌ها هنوز مرتفع نشده‌اند.
نخست نگاه کنید، کارمندان در زمینه‌ی توازن بین کار و زندگی با چه تضادهایی مواجه هستند. شما می‌توانید وضعیت خانواده (مانند تعداد فرزندان یا افراد مسن همراه آن‌ها) و نتایج تعهدات خانوادگی آن‌ها(مانند حجم فزآینده‌ی اضافه کاری یا تعداد روزهایی که فرد نمی‌تواند سرکارش حاضر شود) را ارزیابی کنید، از طریق انجام مصاحبه، ببینید چه تعداد از کارکنان می‌خواهند کارشان را به دلیل موضوعات خانوادگی رها کنند.
از نتایج حاصله برای بهبود توازن بین کار و زندگی استفاده نمایید،آن را با برون داده‌های اصلی شرکت مقایسه کنید و نتیجه را به اطلاع تأثیرگذارترین افراد سازمان و همچنین گروه‌های علاقه‌مند مانند اتحادیه‌های کارگری برسانید.
قبل از پردازش نتایج،مهم است که منابع مالی و پرسنل کلیدی را برای اجرا و حفظ این فرآیند مشخص نمایید.
قدم دوم | بر فرهنگ سازمان تأکید کنید
باید فرهنگ و فضای سازمان مساعد برای انعطاف‌پذیری باشد، در این خصوص ترغیب روش‌های کاری اعطای اختیارات به کارکنان در دستور کار قرار گیرد. این عنصری حیاتی است.
نه تنها مدیران می‌باید نتایج حاصل از انعطاف‌پذیری سازمان برای جلوگیری از سوء استفاده را تضمین نماید،بلکه کارمندان نیز نباید احساس وفاداری خود را از دست بدهند یا کسانی که عملکرد ضعیفی دارند، آن را یک مزیت تلقی کنند.
فرهنگ سازمانی مهم است. اینکه مدیریت تصمیم می گیرد که چگونه با افراد خود رفتار کند روی همه چیز تاثیر می گذارد، چه بهتر و یا چه بدتر.
سایمون سینک مشاور و متخصص برجسته‌ی حوزه‌ی راهبردهای سازمانی
به جای تأکید بر حضور افراد، باید آن را بر تأکید بر عملکرد و نتایج تغییر داد.با نگاهی به ساختار سازمان ببینید آیا این امر باعث توازن بین کار و زندگی شخصی می‌شود یا آن را محدود می‌کند. سلسله مراتب موجود در رویکرد فرمان و کنترل،برای اجرای اثربخش معیارهای جدید مناسب نبستند.
یک سازمان انعطاف‌پذیر که در آن کارمندان در قالب تیم کار می‌کنند و از اختیارات کافی برخوردارند،اجرای چنین فرآیندی ساده‌تر است.
نکته‌ی حائز اهمیت تبدیل مدیران به مثال‌هایی خوب است؛تا توازن بین کار و زندگی به بخشی از فرهنگ سازمان در طول تمامی سطوح آن تبدیل شود.
قدم سوم | اثربخشی فردی و سازمانی را افزایش دهید
یک بخش مهم از تحقق توازن بین کار و زندگی،تضمین این امر است که در این معادله، کار به اندازه‌ی کافی مورد توجه قرار گیرد. مدیریت زمان، اعطای اختیارات، تعیین اولویت‌ها و پردازش اطلاعات برای اجتناب از حجم اضافی کار،مهارت‌های هستند که ساعات کار و استرس را کاهش داده و در عین حال سطح یکسانی از بهره‌وری، را حفظ می‌کنند.
مثلاً این امر می‌تواند بر زندگی خانوادگی تأثیر بگذارد یا اینکه کارمندان را شب‌ها که به خانه می‌روند، خسته و مضطرب باقی بگذارد.شیوه‌هایی را در نظر بگیرید که به کمک آن‌ها بتوان فعالیت‌های سازمان را توسعه و زندگی کارمندان برای اجتناب از استرس و خستگی بیشتر را افزایش داد.
قدم چهارم | برنامه‌های مدون توازن کار و زندگی و مزایای آن را مشخص کنید
هیچ رویکرد واحدی برای ایجاد توازن وجود ندارد. باید مجموعه‌ای انعطاف‌پذیر از برنامه‌های مدون به کار گرفته شود در این مورد موارد زیر را در نظر بگیرید:
- ساعت انعطاف‌پذیر کاری:
به کارکنان اجازه دهید،ساعات کاری را منطبق با ابعاد مهم زندگی خانوادگی آن‌ها تنظیم کنند.
- فهرست شخصی کارها:
این فهرست در مورد کارکنان و در قالب تیم‌ها کاربرد دارد و می‌تواند شرایط کاری خود را با نیازهای دیگران منطبق سازد.
- سیستم پوششی:
کارکنان را طوری تقسیم کنید که بتوانند کار یکدیگر را پوشش دهند و در صورت لزوم برخی از آن‌ها به مرخصی بروند و در عین حال از مسئولیت‌ها و وظایف یکدیگر مطلع باشند.
- محیط کار انعطاف‌پذیر:
کار در دفاتر مختلف یا از طریق خانه، به صورت دائمی و یا مقطعی، می‌تواند به کارکنان کمک نماید تا هم مسئولیت‌های خانوادگی خود را انجام و زمان رفت و برگشت خود به محل کار را کاهش دهند.
- مرخصیهای ویژه:
هر ساله مرخصی‌ها با حقوق یا بدون حقوق را برای کارکنان در نظر بگیرید و به کارمندان اجازه دهید بدون اینکه از مرخصیهای معمول خود استفاده نمایند، اقدام به حل مشکلات شخصی خود نمایند.
- استراحت‌های شغلی:
این نوع مرخصی‌ها می‌توانند زمان‌های گوناگونی داشته باشند و از آن‌ها برای تحصیل، سفر، تربیت کودکان، انجام کارهای داوطلبانه یا بسیاری از فعالیت‌ها که می‌توانند زندگی شغلی و خانوادگی افراد را بهبود بخشند،استفاده می‌شود.
- مشاوره، راهنمایی و منابع اطلاعاتی:
نه تنها درباره‌ی موضوعات کاری بلکه در مورد موضوعات خانوادگی همچون تربیت کودکان، موضوعات مالی،موضوعات پزشکی و غیره به افراد خود راهنمایی و مشاوره بدهید.
قدم پنجم | برنامه‌ها و مزایای آن‌ها را اعلام کنید
گزینه‌های موجود را به اطلاع افراد برسانید. سعی کنید این اطلاعات را به نحوی ارائه کنید که به راحتی برای آن‌ها قابل درک باشد. دقت نمایید،همه‌ی کارکنان چه به صورت مکتوب و چه به صورت الکترونیکی به این اطلاعات دسترسی داشته باشند.
بایدها و نبایدها برای برقراری توازن بین کار و زندگی:
» بایدها:
– مطمئن شوید که برنامه‌ی توازن بین کار و زندگی شما جامع است و همگان می‌توانند از آن نفع ببرند.
– عنوانی جذاب را برای برنامه‌ی توازن بین کار و زندگی خود انتخاب کنید.
– مطمئن شوید که مدیرانتان از شما حمایت می‌کنند و دیگر کارمندانتان را از انعطاف‌پذیری در کار مأیوس نمی‌کنند.
– تشریفات اداری را به حداقل برسانید و شرایط ایجاد توازن بین کار و زندگی را ساده و سریع سازید.
» نبایدها:
– سعی نکنید توازن بین کار و زندگی را بر دیگران تحمیل کنید، یا آن را بدون مشاوره و همکاری دیگران ارائه نمایید.
– فرض نکنید که فقط باید والدین و سالخوردگان همراه کارکنان خود را هدف قرار دهید.
– فکر نکنید انعطاف پذیری تنها برای محیط‌های کاری خاصی مناسب است.
