مهارت خوب صحبت کردن با دیگران عامل بسیار مهمی در موفقیت به حساب می‌آید و خوب صحبت کردن می‌تواند:

احترام دیگران را به همراه داشته باشد

یکی از عوامل پیشرفت ما در موقعیت‌های شغلی

متقاعدسازی راحت‌تر دیگران

با استعدادتر و باهوش‌تر نشان دادن ما

با سواد و با فرهنگ دانستن ما

و…

۸ سال پیش بعنوان مسئول فرهنگی در یکی از سازمان‌های استان تهران مشغول به کار بودم و از طرفی جزو یکی از فعال ترین افراد در مجموعه شناخته می شدم به طوری که اگر ۶ ماه دیگه در اون پُست می‌موندم، مدیریت اون مجموعه رو بر عهده می‌گرفتم اما مدیر منابع انسانی اون سازمان، به خاطر منطبق نبودن جریان فکری‌ش با من و به بهانه تعدیل نیرو، روی من زوم کرده بود و هر چقدر هم که مدیرم از کارهای من تعریف کرد، نتیجه ای نداشت.

این جریان باعث شد که از سمت مدیریت فرهنگی اون سازمان استعفا بدم و وارد عرصه آموزش بشم، بعد از مدتی در زمینه رفع خجولی و کمرویی مطالعات تخصصی انجام دادم و حالا که دقیق تر به اون جریان فکر میکنم، تنها دلیلی که باعث استعفا دادن من شد رو در خجولی، کمرویی و عدم توانایی در مطالبه حق خودم می‌دونم.

من در جلساتی که بابت کسب اعتماد با مدیر منابع انسانی تشکیل می شد، سکوت می‌کردم و نمی‌تونستم از حق خودم با دفاع کنم و مدیرم مجبور می شد که به جای من حرف بزنه…

اگر اون روز فن بیان خوبی داشتم و می‌تونستم از حق خودم دفاع کنم و اونها رو نسبت به توانایی هام آگاه می کردم، قطعاً امروز از جایگاه متفاوت تری برخوردار بودم.

هنگامی که یاد می‌گیریم که چگونه با نفوذ و گیرا صحبت کنیم، به همان میزان اعتماد به نفس ما افزایش خواهد یافت و یک تصویر خوب در ذهن خودمان خواهیم ساخت که در هرجای دیگری که لازم است صحبتی داشته باشیم، از آن (تصویر ذهنی) استفاده می‌کنیم.

فن بیان چیست

برای اینکه بتوانیم فن بیان قوی داشته باشیم و اصطلاحاً به تقویت فن بیان بپردازیم، لازم است ابتدا به این موضوع بپردازیم که فن بیان چیست و تعریفی از فن بیان داشته باشیم.

تعریف فن بیان از نظر من (کامران گنجی) یعنی:

بتوانیم در هر شرایط، زمان و مکانی به خوبی صحبت کنیم

فن بیان معادل واژه “Speaking Skills” به معنی مهارت‌های صحبت کردن است و برخی از کاربردهای آن عبارت است از:

ارتباط خوب برقرار کردن با دوستان و همکاران و خانواده

داشتن روابط عمومی قوی با دیگران

اجرای یک سخنرانی اثربخش

صحبت کردن گوینده یا مجری

صحبت کردن فروشنده با مشتریان خود

صحبت کردن در جلسات رسمی

رساندن واضح و شفاف منظورمان به مخاطبان

مشاوره‌های فردی و گروهی

تدریس یک معلم یا استاد دانشگاه در کلاس

و…

هدف ما در داشتن فن بیان قوی این است که به طور کلی کاری کنیم که دیگران از همنشینی و صحبت با ما لذت ببرند.

انتخاب کلمات و نحوه بیان مطالب در زمانی که برای دانش‌آموزان صحبت می‌کنم کاملاً با زمانی که در کارگاه‌های افزایش اعتماد به نفس و آموزش سخنرانی هستم، متفاوت است.

باز هم به تعریف فن بیان از دید خودم اشاره می‌کنم که:

فن بیان به ما آموزش می‌دهد که چطوری در هر زمان و شرایطی به خوبی صحبت کنیم.

فن بیان چه چیزی نیست؟

فن بیان پر حرفی نیست!

فن بیان لزوماً حاضرجوابی نیست!

فن بیان لزوماً خوش صدا بودن نیست!

فن بیان فقط تکنیک‌هایی برای واضح صحبت کردن نیست!

فن بیان و عزت نفس

سامرسِت موام (Somerset Maugham) می‌گوید:

هر کاری که در طول حیات‌مان انجام می‌دهیم، به منظور جلب احترام دیگران یا حداقل از دست ندادن احترام آنهاست.

برایان تریسی در کتاب حرف بزن تا برنده شوی از این جمله چنین نتیجه‌ای می‌گیرد که:

هنگامی که خوب سخن می‌گوییم، مخاطبان ما را بیشتر دوست می‌دارند و احترام بیشتری برای ما قائل می‌شوند. در نتیجه، ما نیز خودمان را بیشتر دوست خواهیم داشت و برای خودمان احترام بیشتری قائل خواهیم شد.

وقتی با خوب صحبت کردن و فن بیان قوی از طرف دیگران واکنش مثبتی را می‌گیریم، دید ما نسبت به خودمان بهتر می‌شود و با دید بهتری به خودمان می‌نگریم و نوعی احساس قدرت در وجود ما شکل می‌گیرد و همین موضوع باعث افزایش خودباوری و عزت نفس ما خواهد شد.

تقویت فن بیان

زمانی که می‌گوییم فردی فن بیان قوی دارد به این معنا نیست که سخنران، گوینده یا مذاکره کننده خوبی است اما می‌توان این نتیجه را گرفت که کسی که فن بیان قوی دارد، می‌تواند سخنران، گوینده و یا مذاکره کننده‌ای فوق‌العاده اثربخش باشد.

موضوع بعدی افرادی هستند که دچار توهم دانش هستند و فکر می‌کنند که فن بیان قوی دارند و خود را بی‌نیاز از آموزش می‌بینند.

این موضوع به این واسطه ایجاد می‌شود که ملاک داشتن فن بیان قوی را خودشان می‌دانند و به همین سبب اگر کسی هم به آنها بخواهد بگوید که نیاز به آموزش دارند، اصلاً نمی‌پذیرند! 

مهمترین نکته برای تقویت فن بیان این است که بتوانیم قدرت کلامی خود را افزایش دهیم و نحوه بیان گفتارمان را بهبود بخشیم که در ادامه راه‌هایی برای این منظور ارائه می‌شود.

تمرینات فن بیان

مهمترین عامل برای مهارت خوب صحبت کردن و فن بیان قوی این است که بپذیریم که داشتن فن بیان قوی آموختنی و عمل کردنی است، اگر چه شما دوست عزیزی که در حال مطالعه این مقاله هستید، حتماً به این موضوع قائل هستید که این متون را می‌خوانید، پس گام اول را برداشته اید.

گام بعدی کسب دانش مربوط به تمرینات فن بیان است

و در گام بعدی عمل کردن به تمرینات فن بیان به صورت فردی

گام بعدی وجود ندارد! شما اگر تمرینات را یاد بگیرید (کسب دانش) و بعد آنها را به صورت فردی به کار بگیرید و تمرین کنید (انجام تمرین) به صورت ناخودآگاه و عادت در شما ثبت می‌شود و در گفتگو با دیگران به صورت خودکار اجرا خواهد شد.

برای اینکه فن بیان قوی داشته باشیم، لازم است که ابتدا به عواملی بپردازیم که باعث می‌شود تا ما فن بیان قوی نداشته باشیم، توجه کنیم و آنها را از بین ببریم.

در ادامه به ۴ مورد از آنها اشاره می‌کنیم:

۱- استفاده از تکیه کلام و جمله پُرکُن ها

یکی از عوامل اِ افزایش اعتماد به نفس اِ داشتن فن بیان قوی اِ در صحبت می‌باشد. اگر اِ ما بتوانیم فن بیان خود ار تقویت کنیم اِ می‌توانیم در اِ ارتباطات با دیگران اِ تاثیرگذارتر باشیم!

احتمالاً متوجه منظورم از جمله پُرکُن ها و تکیه کلام‌ها شده‌اید. تکرار حرف اِ در نوشته بالا، از میزان تاثیر آن می‌کاهد چه برسد به اینکه این متن به صورت گفتار درآید و کسی بخواهد که در سخنرانی یا صحبت گفتاری خود، از آن استفاده کند.

برای برخی از افراد، استفاده از این تکیه کلام‌ها و جمله پُرکُن‌ها در گفتگوی روزمره متداول است. برخی از حروف اضافه عبارت است از: اووم، آمم، اِ، آآآ و برخی از تکیه کلام‌ها عبارت است از: در حقیقت، در واقع، اصولاً، بنابراین، و…

راهکار حذف تکیه‌ کلام ها و جمله پُرکُن‌ها

یکی از بهترین راه‌ها برای حذف تکیه‌ کلام ها و جمله پُرکُن‌ها و همچنین شرطی‌سازی مغز برای عدم استفاده از تکیه کلام ها و جمله پُرکُن‌ها، استفاده از تمرین کِش است.

 
برای این منظور یک کِش پول تهیه می کنیم و به دور یکی از مچ هایمان (مثل النگو) می اندازیم و هر زمان که از تکیه کلام ها و جمله پُرکُن‌ها استفاده کردیم، کِش را می‌کشیم و رها می‌کنیم.

با چندین بار کشیدن و رها کردن کِش، به مغز این پیام صادر می‌شود که در صورت استفاده از این تکیه کلام یا جمله پُرکُن تنبیه می‌شوی، پس استفاده نکن!

مغز ما با این تکنیک ساده شرطی می‌شود و به صورت خودکار تکیه کلام یا جمله پُرکُن مربوطه را حذف می‌نماید.

البته لازم است این را نیز یادآوری کنم که این تمرین در ۳ گام عملی می‌شود:

در اوایل پس از چند دقیقه تا چند ساعت بعد متوجه می‌شوید که از تکیه کلام یا جمله پُرکُن مربوطه استفاده کرده‌اید و برای تنبیه کش را می‌کشید

پس از چند بار تنییه به این شکل، کم‌کم در هنگام استفاده از تکیه کلام یا جمله پُرکُن مربوطه متوجه می‌شوید و بعد همانجا کش را می‌کشید.

مرحله بعدی وجود ندارد! به شما تبریک می‌گویم چرا که پس از چند بار تنبیه کردن خودمان در هنگام استفاده از تکیه کلام یا جمله پُرکُن مربوطه، مغز ما آن را حذف می‌نماید و اثری از آن باقی نمی‌گذارد.

۲- سرعت گفتار در فن بیان

سرعت صحبت کردن در افراد فرق می کند. بعضی آهسته و برخی تندتر و اکثر افراد در حد فاصل این دو صحبت می کنند. سرعت صحبت کردن ما به سرعت فکر کردنمان بر می گردد.

بسیاری از افراد در گفتگوهایشان از سرعتی ثابت برای بیان کلمات و جملات استفاده می کنند و برای آنها فرقی نمی کند که مخاطب شان چگونه است. مثلاً خوزستانی ها و بندرعباسی های عزیز سرعت صحبت کردن شان بالاست و اگر کسی با سرعت پائین با آنها صحبت کند، قطعاً پس از چند دقیقه آنها را خسته و کسل می کند.

وقتی با سرعت بیشتری نسبت به مخاطب صحبت می کنیم، احساسات ما اغراق‌آمیز به حساب می‌آید و طرف مقابل تصور می‌کند که بیش از حد هیجان‌زده یا مضطرب هستیم و در نتیجه در پیام‌مان صداقت و اطمینان منتقل نمی شود و مخاطب با پیام ما ارتباط برقرار نمی کند.

در مقابل کسانی که سریع حرف می‌زنند، عده‌ای هستند که به قدری کُند و آهسته حرف می‌زنند که در مدت زمانی که یک فرد به صورت عادی ۳ جمله را بیان می‌کند، آنها یک جمله را تمام می‌کنند! در این حالت حوصله دیگران را سر می‌برند و ممکن است کسی به پیام‌شان گوش نکند.

پس سرعت صحبت کردن ما به مخاطب بستگی دارد و برای تنظیم آن می‌بایست مثل آینه عمل کنیم، اگر سرعت مخاطب ما زیاد بود ما نیز سرعت گفتارمان را افزایش می‌دهیم و اگر سرعت مخاطب کُند بود ما نیز از سرعت گفتارمان می‌کاهیم. البته لازمه آن تمرین است که در ادامه به آن می‌پردازیم.

برای اینکه بتوانیم ارتباطی مؤثر در سرعت صحبت کردن داشته باشیم، باید حدود ۱۵۰ تا ۲۰۰ کلمه در دقیقه را به زبان بیاوریم.

البته تنوع داشتن در سرعت ادای کلمات بسیار مهم است و لازم است در حین صحبت کردن گاهی اوقات سرعت کلام مان را کاهش و گاهی نیز افزایش دهیم چرا که اگر به صورت یکنواخت و ثابت صحبت نکنیم، انرژی و شوق بیشتری به مخاطب منتقل می کنیم.

اقدامک

داستان های کوتاه زیر حاوی ۱۶۰ کلمه است.

هر دو داستان را طوری بخوانید که در ۶۰ ثانیه به پایان برسد، بعد سرعت تان را افزایش دهید به طوری که در ۴۰ ثانیه به پایان برسد و در نهایت سرعت تان را کاهش دهید و در مدت ۸۰ ثانیه آن را بخوانید.

مردی به سرعت و چهارنعل با اسبش می‌تاخت. این طور به نظر می‌رسید که به جای بسیار مهمی می‌رفت.

مردی که کنار جاده ایستاده بود، فریاد زد: کجا می‌روی؟

مرد اسب سوار جواب داد: نمی‌دانم از اسب بپرس!

این داستان زندگی خیلی از مردم است. آن‌ها سوار بر عادت هایشان می‌تازند، بدون اینکه بدانند به کجا می‌روند.

آهنگری با وجود رنج‌های متعدد و بیماری‌اش، عمیقاً به خدا عشق می‌ورزید.

روزی یکی از دوستانش که اعتقادی به خدا نداشت، از او پرسید:

تو چگونه می توانی خدایی را که رنج و بیماری نصیبت می‌کند را، دوست داشته باشی؟

آهنگر سر به زیر انداخت و گفت:

وقتی‌که می‌خواهم وسیله آهنی بسازم، یک تکه آهن را در کوره قرار می‌دهم. سپس آن را روی سندان می‌گذارم و می کوبم تا به شکل دلخواه درآید. اگر به صورت دلخواهم درآمد، می‌دانم که وسیله مفیدی خواهد بود، اگرنه آن را کنار می‌گذارم.

همین موضوع باعث شده است که همیشه به درگاه خدا دعا کنم که خدایا، مرا در کوره‌های رنج قرار ده، اما کنار نگذار.

این تمرین را در خواندن روزنامه، مجلات و کتاب ها دنبال کنید و سرعت‌تان را افزایش و کاهش دهید.

۳- ادای ناقص واژه‌ها

برای اینکه دیگران به راحتی بتوانند مطالب ما را به وضوح دریافت کنند لازم است که در تلفظ حروف دقت داشته باشیم و این کار مستلزم این است که از دندان‌ها، لب‌ها و زبان به خوبی استفاده کنیم.

در صورتی که کلمات و عبارات را به صورت شمرده ادا نکنیم، مخاطبان دچار سردرگمی می‌شوند و برایشان سؤال می‌شود که ما چه گفته‌ایم و حتی شاید اینگونه تلقی شود که ما از پیام خود مطمئن نیستیم و یا درباره آن از دانش کافی برخوردار نیستیم.

در صورتی که وقتی شمرده صحبت می‌کنیم کلمات به صورت کامل ادا می‌شود و مخاطبان به وضوح سخنان ما را می‌شنوند و پیام‌مان نیز به راحتی توسط شنوندگان درک و دریافت می‌شود.

راهکار شمرده صحبت کردن و ادای کامل کلمات

یکی از بهترین تمرینات برای واضح و شمرده صحبت کردن، تمرین خودکار است.

برای این تمرین لازم است، انتهای خودکار را بین دندان‌های جلویی خود قرار دهیم سپس شروع به صحبت کنیم. به همین سادگی …

با این تمرین، لب‌های ما لازم است که بیشتر باز و بسته شوند و همین موضوع باعث قدرت بیشتر در صدا می‌شود.

با تکرار این تمرین، عضلات لب‌های ما روز به روز قوی و قوی‌تر می‌شوند و ما شمرده و واضح‌تر کلمات را ادا می‌کنیم.

این تمرین زمانی اثرش را بیشتر نشان می‌دهد که به مدت حداقل ۲۱ روز و به این شکل، روزی سه بار و در هربار حداقل سه دقیقه انجام شود.

در صورت تمایل، می‌توانید متن کتاب، مجله یا روزنامه‌ای را جلوی خود قرار دهید سپس با وسیله‌ای زمان را به مدت ۳ دقیقه در نظر بگیرید و شروع به انجام این تمرین کنید اما اگر صحبت ما به صورت بداهه و از پیش آماده نباشد بهتر است چرا که باعث می‌شود که هوش کلامی مان افزایش یابد.

از شما می‌خواهم فیلم زیر را که مرتبط با این موضوع است مشاهده نمایید:

اقدامک

لطفاً همین الآن خودکاری را بردارید و بین دندان‌های جلویی خود قرار دهید و سپس از ابتدای قسمت راهکار شمرده صحبت کردن و ادای کامل کلمات تا انتهای همین پاراگراف را به شیوه تمرین خودکار اجرا نمائید.

نکته: اگر خودکار در دسترس ندارید، می‌توانید از یکی از انگشتان خود استفاده کنید.

تمرین دوم – مشدد‌خوانی

مشدد‌خوانی تمرینی است که در آن حروف کلمات را به صورت مشدد و با قدرت بیان می‌کنیم.

مشددخوانی باید در ۳ ناحیه‌ی شکل بگیرد:

۱-     در تلفظ – بیان فیزیکی

۲-     در چهره – ظاهری و زبان بدن

۳-     در ابراز و هیجان – بیان حسی

در هر سه مورد باید اغراق و با شدت بیان ‌کنیم.

جمله‌ای را انتخاب می‌کنیم و آن را به صورت مشدد‌خوانی ادا می‌کنیم.

تّمّامّ حّرّوّفّ رّا بّا تّشّدّیِدِ بّخّوّانّیّدّ

از شما می‌خواهم فیلم زیر را که مرتبط با این موضوع است مشاهده نمایید:

پیشنهاد می‌کنم حتماً قبل و بعد از این تمرین، از نحوه صحبت کردن عادی خود فیلم بگیرید و یا اینکه صدای خود را ضبط کنید و بعد از اجرای این تمرین نیز، مجدداً از صحبت عادی خودتان فیلم بگیرید یا ضبط صدا داشته باشید و به نحوه‌ی صحبت کردن‌تان قبل و بعد از تمرین دقت کنید.

این تمرین به قدری قدرتمند و تأثیرگذار است که بعد از اولین اجرا توسط شما، ادامه‌دار خواهد شد.

روزانه سعی کنید حداقل ۳ جمله را انتخاب کنید و در سه نوبت آن را مشدد‌خوانی کنید.

اقدامک

لطفاً همین الآن جمله زیر را به شیوه تمرین مشددخوانی اجرا نمائید.

نیازی نیست کامل باشم، شروع می‌کنم و در مسیر کامل می‌شوم.

نکته بسیار مهم: در ابتدای شروع این دو تمرین، صدای خود را که به صورت عادی صحبت می‌کنید، ضبط کنید و پس از ۲۱ روز که این دو تمرین را به صورت روزانه انجام دادید، مجدداً صدای صحبت عادی خود را ضبط کنید و با صدای ۲۱ روز قبل خود مقایسه و تغییرات را ملاحظه فرمایید.

تمرین سوم – تمرین بلند خوانی

افرادی که دارای اعتماد به نفس بالایی هستند، تُن صدای‌شان رسا و کمی بلندتر از دیگران است البته نه به صورت فریاد!

تُن صدای پائین نشان‌دهنده اعتماد به نفس پائین و عدم اطمینان به صحبت است.

اگر تُن صدای شما پائین است، لازم است که آن را تقویت کنید و اگر از تُن صدای بالایی برخوردار هستید، خیلی خوب است که آن را شفاف‌تر کنید.

تمرین بلند خوانی یکی از تمرینات اثربخش برای افزایش بُرد صدا و شفافیت آن است.

در تمرین بلند خوانی لازم است که چند پاراگراف از متن کتابی را انتخاب کنیم و تا جایی که حنجره‌مان اذیت نشود، بلند بخوانیم

از شما می‌خواهم فیلم زیر را که مرتبط با این موضوع است مشاهده نمایید:

اقدامک

لطفاً همین الآن متن زیر را که از کتاب “موفقیت نامحدود در ۲۰ روز نوشته آنتونی رابینز” است را به شیوه تمرین بلند خوانی اجرا نمائید.

من معتقدم رفتار آدمی تحت کنترل دو نیرو است؛ به عبارت دیگر دو نیروی کششی ما را در مسیر زندگی به جلو یا عقب می‌برند:

فرار از ناراحتی و اشتیاق رسیدن به خوشی

این دو نیرو عام اصلی حرکت هر بشری در این دنیا است. این دو نیرو زندگی شما را در کنترل دارند، گاهی شما را به جلو می‌رانند و گاه مانع حرکت‌تان می‌شوند.

همواره به خاطر داشته باشید که هرکاری در زندگی انجام می‌دهید، جهت دوری جستن از ناراحتی و یا برای دست یافتن به خوشی است.

نکته: این تمرین را روزانه به مدت ۳ دقیقه و به مدت ۲۱ روز انجام دهید تا نتایج فوق‌العاده آن را در صدای خود مشاهده کنید.

۴- داشتن لهجه

تمام لهجه‌های شهر‌های مختلف شیرین و زیبا هستند اما زمانی که قرار است:

۱- در محیط کاری جدیدی استخدام شویم، در نحوه استخدام ما تاثیرگذار است و حتی شاید همکاران بی‌شخصیتی پیدا شوند و لهجه ما را تقلید و مسخره کنند

۲- یا زمانی که قرار است برای جمعی سخنرانی کنیم، بیشتر توجه مخاطبین به نحوه بیان ما جلب می‌شود تا به کلام‌مان که البته اگر در شهر خودمان یا برای همشهری‌های خودمان سخنرانی داشته باشیم، داشتن لهجه طبیعی است و حتی داشتن لهجه بهتر است.

۳- زمانی که در دانشگاه بخواهیم کنفرانس دانشجویی دهیم، متوجه میزان بی‌توجهی‌ها خواهیم شد.

۴- زمانی که برای خرید، وارد فروشگاهی می‌شویم.

یکی از دوستانم که تهرانی است تعریف می‌کرد که به یکی از شهرهای مرزی سفر کرده بود و در آنجا از سوپرمارکت می‌خواست آب معدنی تهیه کند ولی فروشنده از او خواسته بود که با زبان محلی خودشان به او بگوید چه می‌خواهد!

سوالی که شاید ذهن خیلی از افراد را درگیر کند این است که آیا می‌توان لهجه را مدیریت کرد یا از بین برد؟

جواب بله است

برای مدیریت لهجه می‌توان به روش یادگیری کودکان توجه کرد، کودکان برای یادگیری یک لهجه ۴ مرحله را طی می‌کنند:

۱- در گام اول به خوبی به صحبت‌های فردی که دارای لهجه است توجه می‌کنند

۲- شنیده‌ها را به حافظه شنیداری خود منتقل می‌کنند

۳- از حافظه شنیداری به حافظه گفتاری منتقل می‌کنند و منتظر بازخورد دیگران هستند

۴- در گام سوم اگر موفق عمل کرده بودند و به خوبی توانسته باشند که آن لهجه را تقلید کنند، به سراغ کلمه یا جمله بعدی می‌روند ولی اگر در مرحله سوم موفق عمل نکرده باشند، به مرحله اول باز می‌گردند تا در آن کلمه یا جمله موفق عمل کنند.

اگر شما نیز لهجه دارید و می‌خواهید مدیریت لهجه را به تنهایی انجام دهید، کافی است که این سه مرحله را انجام دهید:

۱- گوش دادن

۲- انتقال کلمه یا جمله به حافظه شنیداری

۳- انتقال از حافظه شنیداری به گفتاری

۴- بازخورد و در صورت لزوم اصلاح

اگر کسی را برای بازخورد گرفتن ندارید، می‌توانید صدای خود را ضبط و به گفتارتان دقت کنید و خودتان بازخورد دهید.

اقدامک

لطفاً فیلم زیر را مشاهده نمائید و سعی کنید که لهجه مربوطه (تبلیغ پودر دریا مربوط به کشور افغانستان) را با استفاده از فرمول مدیریت لهجه تقلید نمائید.

جملات تمرینی فن بیان

یکی از اشتباهات رایج در صحبت کردن و سخنرانی تپق زدن است

تپق زدن در لغت‌نامه دهخدا به تعابیر مختلفی آورده شده است:

منظور من از تپق زدن ، این است که در هنگام صحبت یا سخنرانی برای دیگران کلمه یا جمله‌ای را ناخواسته اشتباه بگوییم.

پس در نتیجه می‌توان می‌گفت که تپق زدن یعنی…

چیزی جز مراد و مقصود از زبان جاری شدن

همه ما وقتی که برای جمعی صحبت یا سخنرانی می‌کنیم، دوست داریم بدون هیچ عیب و نقصی کلام‌مان را به مخاطبان منتقل کنیم اما گاهی بر خلاف میل‌مان این موضوع پیش می‌رود و در صحبت‌های مان تپق می‌زنیم.

تپق زدن انواع گوناگونی دارد:

۱- داشتن تکیه کلام

۲- بیان نادرست لحن در کلام‌مان

۳- تلفظ اشتباه یک کلمه (متداول‌ترین نوع تپق)

۴- جمله‌بندی نامناسب

و..

چرا تپق می‌زنیم؟

معمولاً تپق زدن بر اساس دو موضوع اتفاق می‌افتد:

۱- عدم آمادگی در موضوع مورد بحث

۲- استرس و اضطراب

۳- گرم نبودن زبان (چرخش زبان به سختی در دهانمان انجام می‌شود)

۴- عدم تسلط به زبان یا لهجه مورد نظر (در صورتی که به زبان یا لهجه‌ی دیگری می‌خواهیم صحبت کنیم)

از تپق زدن نترسید!

شاید برای‌تان جالب باشد که بزرگان عرصه مجری‌گری و سخنرانی که سال‌ها کارشان صحبت در برابر دیگران است نیز از این قاعده جدا نیستند و گاهی اوقات در صحبت‌هایشان تپق می‌زنند.

در فیلم زیر نمونه‌ای از این موضوع را مشاهده کنید:

این فیلم را به این منظور قرار دادم که به شما بگویم در صورتی که تپق زدید، اصلا نگران نشوید و این کاملاً طبیعی است ولی تا جایی که امکان دارد با استفاده از جملات تمرینی فن بیان می‌توان این موضوع را مدیریت کرد.

تمرین اول – جملات تمرینی فن بیان

در جملات تمرینی فن بیان لازم است که عبارت‌هایی را با سرعت بالا و به تعداد حداقل سه بار پشت سر همدیگر تکرار کنیم.

برخی از جملات تمرینی فن بیان عبارت است از:

یه یویوی یه یورویی

چیپس چسب سوسک

چه ژست زشتی

کانال کولر، تالار تونل

لیره رو لوله، لوله رو لیره

افسر ارشد ارتش اتریش

غولا رو با قند گول می‌زنیم

قوری گل قرمزی، گوری قل گرمزی

نکته‌ای که در این قسمت لازم است یادآور شوم این است که هر کسی روی ترکیب برخی حروف به سختی می‌افتد، مثلاً برخی افراد در قرار گرفتن حرف ک و ل در کنار یکدیگر به سختی بیفتند و برخی دیگر ترکیب غ و گ و برخی دیگر ق و گ.

خود من (کامران گنجی) در ترکیب دو حرف ل و ر به سختی می‌افتم که البته با انجام تمرین این بخش، این موضوع را از خودم برطرف کرده‌ام.

پس در نتیجه شما نیز ببینید که در ترکیب کدام حرف‌ها در کنار یکدیگر به سختی می‌افتید و همان جملات را تمرین کنید.

اقدامک:

لطفاً همین الآن هر کدام از جملات بالا را ۵ بار با سرعت تکرار کنید و جمله‌ی تمرینی خود را بیابید.

تمرین دوم – تکنیک بداهه گویی

در تکنیک بداهه گویی لازم است که به صورت پشت سر هم و به مدت حداقل ۳ دقیقه در مورد موضوعات مختلف بدون آمادگی قبلی صحبت کنیم.

مثلاً موضوعی با عنوان فیزیک را انتخاب می‌کنید و به مدت ۳ دقیقه پشت سر هم صحبت می‌کنید.

این تمرین تاثیر فوق‌العاده زیادی بر هوش کلامی ما ایجاد خواهد کرد.

اقدامک:

لطفاً همین الآن به مدت ۳ دقیقه در مورد تپق زدن بداهه گویی کنید.

فن بیان و سخنرانی

فن بیان و سخنرانی موضوعی است که با هم عجین شده است و هر کسی که قصد دارد سخنران شود و یا برای جمعی سخنرانی کند، لازم است که قبل از اجرای سخنرانی ، فن بیان خود را تقویت کند.

این موضوع حتی در تدریس هم وجود دارد و معلمی که با تمرینات فن بیان آشنا نباشد، در اداره کلاس ضعیف عمل می‌کند و مخاطبان او نیز از کلاس لذت کمتری می‌برند.

برخی از مشکلات شایع در سخنرانان و معلمان که در نتیجه عدم تقویت فن بیان پیش می‌آید به شرح زیر است:

خیلی آرام صحبت کردن: زمانی که مخاطبان نتوانند صدای ما را دریافت کنند، به طور حتم پیام ما را نیز دریافت نمی‌کنند!

سخنرانی و صحبت با لحن یکنواخت (مونوتُن): صدایی که یکنواخت باشد مثل ضربات مکرر چکش روی میز ناخوشآیند است و مخاطبان را خسته و کسل می‌کند!

بریده بریده صحبت کردن: این موضوع در نتیجه کم آوردن نفس در حین صحبت پیش می‌آید که با تمرینات تنفسی قابل حل است. برای برطرف کردن این موضوع روی نوشته زیر کلیک نمائید:

چطوری از لرزش و بریده بریده شدن صدا جلوگیری کنیم؟

خیلی تند یا آهسته صحبت کردن: در مورد این موضوع کمی بالاتر صحبت کردم اما مجدداً به همین جمله بسنده می‌کنم که؛ تنوع داشتن در سرعت ادای کلمات بسیار مهم است و لازم است در حین صحبت کردن گاهی اوقات سرعت کلام مان را کاهش و گاهی نیز افزایش دهیم چرا که اگر به صورت یکنواخت و ثابت صحبت نکنیم، انرژی و شوق بیشتری به مخاطب منتقل می کنیم.

لطفاً فیلم زیر را که قسمت کوتاهی از آن در ارتباط با تمرینات فن بیان قبل از سخنرانی است را مشاهده نمائید.

در این ویدئو آقای جولین ترژر در ارتباط با موضوع ارتباطات و اینکه چطوری صحبت کنیم تا به حرف‌های ما گوش دهند صحبت می‌کند و در ادامه به ۶ تمرین برای گرم کردن صدا قبل از سخنرانی می‌پردازد.

بهترین راه برای ارزیابی و بهبود صدا، این است که آن را ضبط کنیم و چندین بار به صدای خودمان گوش دهیم و نکاتی را که گفته شد، در صدای خودمان بررسی کنیم و هرجا که موردی را مشاهده کردیم که نیاز به بهبود بود، تمرینات مربوط به آن را انجام دهیم.

اقدامک:

لطفاً همین الآن به مدت ۳ دقیقه شروع به صحبت کنید و بعد حداقل ۳ بار به صدای ضبط شده خودتان گوش دهید و مواردی که نیاز به بهبود است را یادداشت نمائید.

پس از یادداشت مواردی که نیاز به بهبود دارد، تمرینات آن قسمت را برای خودتان برنامه ریزی کنید.

امیدوارم که از مقاله فن بیان چیست [به همراه ۸ تمرین کاربردی] لذت برده باشید.

لطفاً اگر این مقاله برای‌تان مفید بود، نظرات ارزشمند خودتان را برای ما ارسال کنید.